Yıpranma payı ismi ile de bilinen ama teknik tabiri olarak fiili hizmet süre zamları olarak da yer alan uygulama için çalışan vatandaşların daha erken olmaları için gelen uygulama olarak biliniyor. Yıpranma hakları genel olarak kurşun ve arsenik gibi işlerde çalışan vatandaşlardan polisler ile milletvekillerine kadar birçok kesime hakları sunuyor. Yapılan düzenlemeler ile beraber sadece bu kesimlere değil bir yandan sağlık çalışanları ile beraber ceza evinde çalışan vatandaşlar için de haklar geldi.

Yıpranma paylarının tanınıyor olduğu şu anlık tam 45 meslek yer alıyor. Çimento ile uğraşan sektörlerden tutun cam ile madencilik alanlarında yer alan çalışanlara kadar birçok meslek bu listede yerini alıyor. Bazı meslekler için yıl içerisinde 60 ve 90 gün arasında fazladan prim ödemesi yapılırken zorluk derecesine göre bazı mesleklerde bir buçuk yıl olarak yani tam 180 gün yıpranma hakları veriliyor.

Bir yıldaki normal çalışma süreleri 360 gün olan vatandaşların risk faktörü fazla olması ile beraber gelen kanun kapsamında meslek gruplarında yer alanlar için daha fazladan hizmet süresi hakları ekleniyor. Cıva üretiminde çalışma hayatına devam edenler için 360 günlük bir prim eklenmesi gerekirken 90 gün fazla olarak tam 450 gün ekleniyor. Maden içinde çalışma hayatına devam edenler için geçerli süre normalde 360 gün olsa bile fazladan verilen 180 günlük yıpranma payı dikkatleri çekiyor. Bu kapsamda tam 540 gün çalışmış olarak sayılarak emeklilik için her yıl bir adım değil bir buçuk adım ileri gitmiş oluyor.

5 ve 8 yıl arasında daha erken emekli olma hakları

Yıpranma gün sayıları kapsamında tam 5 ve 8 yıl arasında daha erken emekli olma hakları veriliyor. İşçi ile beraber memurların yararlanma hakları bulunan yıpranma süreleri için üç yılın da üzerine geçmeme koşulu ile beraber emekli olacak kişilerin yaş hadlerinden düşmeleri de söz konusu oluyor. Prim sorunları yer almayan vatandaşlar için de yaş hadlerinden tam 3 yıl daha erken olma hakları da veriliyor. Memurların yararlanma hakları verilen yıpranma süreleri için bir yandan da emeklilik ikramiye ödemeleri devam ediyor.

2018 Ağustostan itibaren….

İnsan sağlığı ile alakalı olarak yer alan işler içerisinde çalışma hayatına devam eden vatandaşlar için yıpranma hakları; 3 ağustos 2018 tarihinden daha sonra çalışma hayatına başlayanlar için uygulanacak. Çalışmış oldukları her 360 günlük süreç karşısında 60 günlük bir yıpranma payı eklenmesi yapılacak. Ceza infaz kurumları ile çalışma hayatına devam edenler için 90 gün boyunca ekleme yapılacak olurken; ceza infaz kurumu müdürü, idare memuru, infaz ve koruma başmemuru, infaz ve koruma memuru unvanları ile yer alanlar için de ceza infaz kurumlarındaki hükümlü ve tutuklular ile irtibat içerisinde olmak zorunda olan diğer görevliler yararlanabilecek. Ceza infaz kurumları için yıpranma hakları 25 ağustos 2017 yılından daha sonra gelen çalışmalar için geçerli olacak.

Erken emekli olma hakları verilen meslekler hangileridir?

180 GÜN:

1. Madencilik ve yeraltı işleri.

90 GÜN:

1. Cıva üretimi işleri
2. Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeleri
3.  Sahil Güvenlik Komutanlığı
4. Radyoaktif işler
5. Türk Silahlı Kuvvetleri
6.  Emniyet-Polis-Mit çalışanları
7. Ceza infaz kurumlarında çalışanla
8.  Demir ve Çelik fabrikaları
9.  Basın ve gazetecilik işleri
10.  TRT’de haber hizmetinde çalışanlar
11. TBMM yasama organı üyeleri
12. Cumhurbaşkanlığı yardımcıları ve bakanlar.

60-90 GÜN:

1. Kurşun ve arsenik işleri
2.  Su altında çalışmayı gerektiren işler

60 GÜN:

1. Alüminyum fabrikaları
2. Döküm fabrikaları
3. Çimento fabrikaları
4.  Cam fabrika ve atölyeleri
5.  Kok fabrikaları
6.  Termik santralleri
7.  İtfaiye ve yangın söndürme işleri
8.  İhtiyat pilotları
9.  Diş tabibi
10. Eczacı
11. Tabip
12. Hemşire
13. Ebe
14. Hastabakıcı hemşireler
15. Toplum sağlığı teknisyeni