Emeklilikte Yaşa Takılanlar için en önemli konuların başında ne zaman emekli olabilecekleri geliyor. Ancak hükümet kanadında konuya dair olumlu bir gelişme olacağı sinyali bulunmuyor. Mart ayında başlayan korona virüs sebebiyle gündemde daha öncelikli mevzuların olması sebebiyle EYT’liler için umut gittikçe sönüyor.

EYT Nedir? Kimler EYT Kapsamında Yer Alıyor?

EYT kavramı 1999 yılında emeklilik yaşında yapılan değişiklikle beraber gündeme geldi. 8 Eylül 1999 tarihine kadar kadınların 20, erkeklerin ise 25 yıl sigortalı çalışması ve 5000 prim gününü doldurması emekli olmaları için yeterliydi. Bu durum özellikle erken yaşta çalışma hayatına atılanların çok genç emekli olmalarına sebebiyet veriyordu. AB uyum yasaları kapsamında emeklilik yaşında da değişikliğe gidildi. Çıkarılan kanunda yaş şartı yukarı çekildi. Mayıs 1999 sonrasında sigortalı olan kadınların 58, erkeklerin ise 60 yaşında emekli olabilecekleri bu yasayla ortaya kondu. Kanunun 1999’dan önce sigortalı olanları da kapsamasıyla beraber EYT’liler ortaya çıktı.

Emeklilikte Yaşa Takılanlar, prim günü dolmuş olduğu halde yaşları gereği emekli olmayı bekleyenlerden oluşuyor. Bu kişiler emekli maaşı alamadıkları için çalışmayı sürdürmek zorunda kalıyor. Çalışan EYT’lilerin bir bölümü 2008’den sonra çalışma süresi arttıkça emekli aylığında düşüş meydana geleceği için sigortasız şekilde çalışıyor. Sigortasız çalışan EYT’liler iş güvencesinden yoksun oluyor, kıdem tazminatlarını alamıyor, işsizlik ödeneklerinden faydalanamıyor. Ayrıca GSS primi ödemek zorunda kalıyorlar.

EYT’lilerin Beklediği Müjde Finlandiya Modeli Mi?

Finlandiya modeli emeklilik, emeklilik standartlarını sağlayamayanların erken emekli olmalarını ancak daha düşük maaş almalarını içeren bir sistem. Bu sisteme göre 65 yaşında emekli olması gereken bir kişinin daha erken emekli olmayı istemesi halinde maaş oranında yıl bazlı bir düşüş meydana gelecek. Bu kişi 64 yaşında emekli olmayı seçerse alacağı maaşın %4 daha düşüğünü alacak.

Bu modelin de Türkiye’de özellikle EYT’lilere uygulanabileceğine dair bazı fikirler ortaya atılmıştı. Bir dönem bu konu üzerinde çalışmaların yürütüldüğü haberleri çıkmış ancak daha sonra gündem düşen konu rafa kaldırılmıştı. Finlandiya modeline dair yeniden haberler gündemde yer almaya başladı.

1999 Öncesi Uygulama

1999 öncesi sigortalı olanların eski kanun uyarınca emekli olmaları halinde erkeklerin 25 yıl, kadınların ise 20 yıl sigortalı olarak çalışmaları ve 5000 iş günü prim yatırmış olmaları yeterli sayılacak.

Yapılandırma ile 53 Yaşında Emeklilik

SGK uzmanı ve Posta gazetesi yazarlarından Ekrem Sarısu’nun emeklilik konusunda bir soruya vermiş olduğu cevap yapılandırma konusunu gündeme taşıdı. Sarısu, vatandaşın işe başlama tarihi, doğum tarihi ve askerlik tarihi gibi durumlarla yapılandırmadan faydalanması halinde nasıl bir yol izlemesi gerektiğine detaylarıyla değindi.

Soru: 5 Temmuz 1972 doğumluyum. SGK girişim 1 Temmuz 1993 ve 2442 gün prim ödemem bulunuyor. 1 Ekim 2012 ile 30 Nisan 2015 arasında durdurulmuş olan Bağ-Kur sürem bulunuyor. Aynı zamanda Bağ-Kur üzerinden 404 gün prim ödemem mevcut. Askerlik görevimi ise 20 Mart 1992 – 21 Haziran 1993 tarihleri arasında gerçekleştirdim. Nasıl emekli olabilirim?

Soruya iki aşamalı şekilde cevap veren SGK uzmanı, ‘Askerliğinizin 220 gününü borçlanmanız halinde SGK’dan emeklilik için 25 yıl sigorta süresi, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabii olabilirsiniz. Durdurulmuş olan sigortalılık sürenizin de primini 17 Kasım 2020’de yürürlüğe giren af kanunu kapsamında gecikme cezası ve zammı düşülerek ödemeniz halinde 929 gün buradan sigortalılık süresi kazanırsınız. Sonrasında sigortalı bir işe girerek 1605 gün daha prim öderseniz toplam priminizi 5600 güne tamamlamış olursunuz. Bu durumda 53 yaşınızı dolduracağınız 5 Temmuz 2025 tarihinde emekliliğe hak kazanırsınız’ dedi.