Milyonlarca kişiyi ilgilendiren bir gelişme yaşandı.  Emeklilikte Yaşa Takılanlar(EYT) için üç ay formül masaya yatırıldı. 

Maaşların kaç lira olacağını öncesinden bilmek kolay değil. Ama maaşı belirleyen parametreleri bilirsek, az oldukça ne alacağımızı tahmin edebiliyoruz. Maaşı belirlerken uygulanan formül aynı olsa da, kişilerin emek verme şartları, iş yerlerinin durumu, aylık kazançları, emek harcama süreleri, hatta işe ara verip vermemiş olmaları bile maaşı etkiliyor. Dolayısıyla her insana gore ayrı maaşlar çıkıyor. Hatta aynı işyerinde aynı şartlarda çalışmış, fakat farklı tarihlerde emekli olmuş kişilerin bile maaşları içinde değişiklikler olabiliyor.

Sabah'ta yer alan habere göre formül şöyleki:

Emekli maaşı= Ortalama aylık hasılat X Aylık bağlama payı
Aylık bağlama oranını ise gün sayısı, yani prim ödediğiniz zaman belirliyor.
Yukarıda söylediğimiz şeklinde üç ayrı formül uygulanıyor.

-1999'A KADAR SÜRE: Aylık bağlama payı, 25 yıl sigortalılık süresi (9.000 gün) için yüzde 76 olarak uygulanıyor. 3.600 gün için ise yüzde 70 olarak alınıyor.

-1999-2008 ARASI: Bu dönemde sistem değiştiriliyor ve 25 yıl için oran yüzde 65'e çekiliyor.

-EKİM 2008 SONRASI: Sosyal güvenliğin bir çatı dibine toplanması ile 25 yıl için aylık bağlama oranı yüzde 50'ye kadar iniyor

Emeklilik için yaşı beklerken çalışmaya devam etmek prim sayısını artırırken, eğer hasılatlar da yüksekten yatıyorsa emekli maaşını artıran bir etkiyle haiz oluyor. Prim günü ile yaş arasındaki fark bilhassa 2000 ve 2008 sonrası sigortalı olanlarda daha da açıldı.

BİR ÖRNEKLE ANLATMAYA ÇALIŞALIM

Ahmet bey 21 yaşındayken 1988 senesinde ilk defa sigortalı oldu. Ahmet beyin emekli olması için 25 yıllık sigortalılık süresi haricinde 5.450 gün prim ödemesi gerekiyor. Yaş şartı ise 51.

SSK ve Bağ-Kur'lular dikkat: EYT'li için üç ayrı hesap! Milyonları ilgilendiren maaş artırma formülü! Ahmet bey 5.450 günü 15 yıl çalışarak doldurduğunda yaşı sadece 36 olacak. Dolayısıyla 51 yaşına kadar, 15 senelik bir süresi daha bulunuyor. Bu süreyi bekleyerek de geçirebilir. Ama çalışarak geçirirse aylık bağlama oranının artırabileceği gibi yüksek kazançla maaşını da yükseltebilecek.

MAAŞ NASIL ARTIRILIR?

Yukarıdaki örnekte anlattığımız mevzuyu biraz daha açarak, bu noktada ilk önce emekli maaşının nasıl artacağına bakalım. Emekli maaşını yükselten en önemli faktör sizin aylık prime esas kazancınız. Yani işyerinde sizin için belirlenen brüt maaş oluyor. Maaşınız ne kadar yüksekse, sizin için yatırılan prim miktarı da o denli artıyor.

Dolayısıyla birikiminiz yükseliyor ve bu maaşı etkiliyor. Asgari ücretten çalışan birisi ile tavandan maaş alan birisi emekli olduğunda aralarında ciddi maaş farkı oluşuyor.

Prim günlerinizin fazla olması da bir başka tesir. Yüksek hasılattan oldukça prim günü maaşı artırıcı etki ediyor. Düşük maaştan oldukca prim günü maaşınızın fazla artmasının engelliyor.

EKSİLEN-ARTAN MAAŞ

Emeklilik primi dolduktan sonrasında yaşı bekleyenler için bu şekilde bir korku bulunuyor. Yani siz şayet asgari ücretten çalışıyorsanız, ya da maaşınız asgari ücretten gösteriliyorsa, (Biliyorsunuz bazı işverenler bu tür hilelere başvuruyor) çalıştığınız her yıl için ileride emekli maaşınızın yükselmesi de önlenmiş oluyor.

Yukarıda emekli maaşınız hesaplanırken ortalama hasılatınızın aylık bağlama oranıyla çarpılması formülünden bahsetmiştik. Burada ortalama kazancınız sizin bu güne kadar yapmış olduğunuz tüm çalışmalarda elde ettiğiniz hasılatlar, şu demek oluyor ki aldığınız maaşlarla belirleniyor.

KATSAYI...

Buraya kadar anlatmaya çalıştığımız sistem daha fazlaca 4A dediğimiz SSK'lıları ilgilendiren sistemdi. Memurların ise maaş hesaplamaları diğerlerine göre değişik yapılıyor. Memurlar için derece aşama ve ek gösterge şeklinde parametreler devreye giriyor. Ek göstergesi yüksek olan memurların dolayısıyla hem emekli ikramiyeleri, bununla beraber emekli maaşları yüksek oluyor.

Burada bilhassa taban aylığı da miktarı yükselten etkide bulunuyor. Yani memurlar görevde yükselirlerse, hem taban aylıkları, bununla birlikte göstergeleri değişeceğinden, emekli maaşları da artacaktır. Memurların en büyük dezavantajları çalışırken aldıkları maaşların emekli olduklarında ciddi halde azalması oluyor. Bu mevzuda da toplu kontrat görüşmelerinde çeşitli talepler kritik edilmeye devam ediyor.

3600 EK GÖSTERGE

Bugünlerde emek harcamaları devam eden ek gösterge artışı da memurların hem emekli maaşlarını aynı zamanda emekli ikramiyelerini artıracak. Mayıs ayında Meclis'e gelmesi beklenen düzenleme ile emekli maaşlarında 1.400 TL'yi gören artış olacak. Tekrar ikramiyelerdeki artış da 50 bin liraya yaklaşacak.

BAĞKUR'LUNUN MAAŞ HESABI

Kendi işini yapanların, şu demek oluyor ki 4B dediğimiz Bağ-Kur'luların da emekli maaşlarının hesaplamaları SSK'lılarınkine benzerlik gösteriyor. Aynı halde Bağ-kur'lular arasında 1999 öncesi sonrası ve 2008 reformundan sonraki dönem olmak üzere üç ayrı hesaplama şekli bulunuyor. 2008'e kadar Bağ-Kur'lular basamak sistemine bakılırsa prim ödüyorlardı. 1'den 24'e kadar belirlenen basamaklara nazaran primlerinin miktarı da değişiyordu. 2008'de bütün kurumların tek çatı altında (Sosyal Güvenlik Kurumu) birleşmesiyle asgari ücret ile asgari ücretin 7.5 katı arasında bir hasılat belirlemeye başladılar.

Dolayısıyla Bağ-Kur'luların daha önce ödedikleri basamak, emekli maaşını ciddi halde etkiliyor. Özellikle 1999 öncesi aylık bağlama oranlarının yüksek olması, buradaki yüksek hasılatla birleşince emekli maaşını da artırıyor.