Durumlara göre, esneyebilmek, manevra yapabilmek, A planıyla beraber B-C planları da yapmak öğrencileri geliştirecektir.

Liseye hazırlanan insanlara kimi tavsiyeler verilebilir. Bunları aşağıdaki başlıklar altında şu şekilde toplayabiliriz. Önce, liseye giriş sürecinin ne olduğunu bilmemiz gereklidir. Ardından, kendimize kısa, orta, uzun vadede hedefler koyabiliriz.

Liseye Hazırlık Süreci Nasıldır?

Liseye hazırlık süreci, dünyanın en önemli işlerinden biridir. Çünkü, ne artık ortaokul öğrencisi olmaklığın verdiği toyluk vardır, ne de artık geriye dönülüp, çocuk kalınacaktır. Erişkinliğin ilk adımlarından biri olan ergenlik dönemi, gençlerin kendilerini de tanımalarının başladığı ciddi bir süreci kapsar.

Öncelikli olarak, kişiler hangi konulara yetenekli olduklarını çok iyi bilmelidirler. Matematik, fen bilimleri gibi alanlarda iyi olanlarla, sözel alanlarda iyi olanlar kendi aralarında ayrılmaktadır. Fakat, bunlardan en ideal olanı, hem fen bilimlerine ilgi duyan, hem de sosyal bilimlerden anlayan çok yönlü kişilerden biri olmaktır. Bu yönde, liseye hazırlanırken, aşağıdaki yöntemlerin uygulanması geleceğinize atacağınız adımlar adına mühimdir:

• Kendinize sıkı bir test uygulayın. Hangi konularda başarılısınız, hangi konularda zayıfsınız, bunları çıkarın. Özellikle, zayıf olduğunuz konuları güçlendirmek zorundasınız ki, hayatta zorluk çekmeyesiniz. Çünkü, dış dünyanın acıması yoktur. Kendinizi en iyi şekilde yetiştirmek zorundasınız.

• Eğer, zayıf olduğunuz kimi dersler, alanlar varsa, bunların üstüne daha fazla gidebilirsiniz. Bunlar için açılan etüt merkezleri işinize yarayabilir veya kurslara da gidebilirsiniz. Hangi dersten eksik hissediyorsanız, onunla ilgili daha fazla çaba sarf edebilir, hocalarınızdan yardım alabilirsiniz.

• Liseye hazırlanacak öğrencilere tavsiyeler, kendilerini ifade edebilecekleri sanatsal aktiviteler bulmalarıdır. Sanatla birlikte, spor aktiviteleri de onların zihinlerini toparlamalarına yol açacaktır. Hem zihin, hem ruh, hem de beden sağlığı açısından yazmak, tiyatro yapmak, dövüş sporlarıyla uğraşmak, enstürman çalmak, resim yapmak, karikatür çizmek, fotoğraf çekmek sizi rahatlatacaktır. Eğer, yaratıcı zekânızı düzgün şekilde kullanmaz ve zamanınızı da tasarruflu şekilde değerlendirmezseniz, depresyon, buhran, öfke nöbetleri gibi sıkıntılar yaşamanız; psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kalmanız, hatta kendinizi öyle ortamlarda bulmanız olasıdır. Bu yüzden, hayatınızın kontrolü, kaliteli şekilde sizde olmalıdır. Bu yönde, bir sanat merkezine yazılmanız, bir sanat eğitmeniyle ya da bir spor eğitmeniyle çalışmanız da önemlidir.

• Liseye hazırlanırken, yabancı dil problemi konusunu da erkenden çözmeye çalışın. Günümüzde artık yabancı dil bilmek, hem eğitim süreci, hem de iş süreci için önemlidir. Ayrıca, bir dil öğrenmek, hayata bakış açınızı genişlettiği gibi, zihninizi de sağlam şekilde çalıştırmanıza yol açacaktır. Bunun için de, yabancı dil kursu sizin için isabetli olabilir. Hem yabancı dilinizi geliştirir, hem eksik olduğunuz derslerinizi, konuları güçlendirir, hem sanata ve spora vakit ayırabilirseniz, sizden çok kaliteli ve imrenilecek bir insan meydana gelecektir. Sürüklenip, umutsuzluğa kapılmaktansa ya da çevrenizdeki enerjileri tükenmiş, sorunlu, sinirli, gündelik insanlara benzemektense, daha nitelikli bir insan olma yolunda adımınızı atmış olacaksınız.

• Ailenizden, rehberlik hocanızdan, güvendiğiniz ağabeylerinizden ve ablalarınızdan destek isteyin. Özellikle, rehberlik hocalarınız, gençlik danışma merkezlerinde sizlere yardımcı olmaya hazır danışmanlar, işinize çok yarayacaktır. Gençlerin düştükleri en büyük hatalardan biri, telefonda, internette gereksiz vakit harcamaktır. Oysa, o vaktinizi kaliteli ‘video’lar izleyerek, ders anlatımlarına bakarak değerlendirebilirsiniz. Ayrıca, çevrenizde gereksiz tartışmalara girdiğiniz, kişilikleri ve tavırları sizi rahatsız eden arkadaşlarınız varsa, onları da uzaklaştırmalısınız. Çözüm önerisiyle size yaklaşmayan, hayatınıza müdahale eden, sizi geren insanların negatif enerjileri gereksiz vakit kayıplarına yol açar. Bunun yerine, okuma kulüplerindeki, sanat merkezlerindeki arkadaşlarınızla mesafeli ve yararlı ilişkiler kurmayı bilin. Bol bol kitap okuyarak, sözcük dağarcığınızı geliştirin. Sanat, spor, dil üstüne sertifikalar edinmeye çalışın. Telefonlarınıza işinize yarayacak aplikasyonlar indirmeye çalışın.

• Kendinize kaçış alanları yaratın. Okuldan sonra, sessiz bir kafeye gidin, odanıza çekilin, kütüphanede vakit harcayın. Hedefleriniz olsun. Özellikle, eksik olduğunuz alanlarda bolca okuma yapın, ‘video’ izleyin, test çözün. İlgili meselelerde danışacağınız insanlarla konuşun. Odağınızın dağılmasına izin verecek yerlere gidip, gereksiz kişilere fazla zaman ayırmayın.

Liseye Hazırlanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

 Liseye hazırlanacak öğrencilere tavsiyeler ekseninde belirtebileceğimiz temel mesele, gereksiz zaman kaybetmemektir. Bunu önlemenin ilk yolu, program yapmak olmalıdır. Zamanın hızla akıp gittiği, vaktimizi de boş işlerle çarçur ettiğimiz ve sürekli sıkıntılı hissettiğimiz şu günlerde, en iyi yöntem bir çerçeve çizebilmektir.

Herkesin kendi yaşam ritmi kendine özel olduğu için, program yaparken bunları dikkate almalıdır. Bir program yaparken, üstünde durulması gereken noktalar şunlardır:

• Öncelikli olarak, genel bir yatış-kalkış saati planlayın. Genelde, bu, sabah 7:00 ve gece 01:00 arasında olabilir. Gece 1’den sonraki süreçler, kişilerin enerjilerinin düşmesine sebebiyet verebilir. O yüzden, uyuma saatlerinizin bir standardı olmalıdır. Eğer, yaşadığım ev kalabalık, bulunduğum ortamda sessizlik yok diyorsanız, o zaman da, sabahın erken saatleri (5:00 gibi) yahut gece (1’den sonra) isabetli olacaktır. Fakat, onun için de, düzeninizi kendinize göre iyi belirlemeniz gereklidir. Bir insanın ideal uyku saatinin ortalaması, 6-7 saat şeklinde belirtilmiştir.

• Yatış-kalkış ve yemek saatlerinizi iyi kötü bir ortalamaya oturttuktan sonra, sizin için gerekli olan şeyleri programa ekleyin. Mesela, dil kursunuz varsa, hangi günlerdeyse ve saat aralıklarındaysa, onu programın ilgili yerlerine yerleştirin. Yine, yazarlık kursunuz varsa ya da tiyatro provalarına katılıyorsanız, onların da saatlerini, günlerini uygun bölgelere ekleyin. Yani, hangi sorumluluklarınız ve zorunluluklarınız bulunuyorsa, onları oralara serpiştirin.

• Şimdi programın en can alıcı kısmına geldik. Burada kendinize bazı ciddi sorumluluklar verin ve okuyacağınız kitapları, çözeceğiniz testleri belirleyin. Bu yönde, gündelik hedef sayfa, hedef soru ve hedef konu sınırları koyun. Bunları yaparken, rehberlik hocalarınızdan, etüt merkezindeki hocalarınızdan da destek alın. Ardından, sizin için önemli olan ve özellikle zayıf hissettiğiniz konuların üstüne düşün. Bol bol kitap okuyun, konu anlatımlı ‘video’ izleyin, özel not defterlerinize notlar alın, sorular çözün. Hedeflerinizi bitirdikten sonra, dizi, film izleyip, oyun oynayabilirsiniz.