Dolar/TL bu sabah 17.62 ile yeni tarihi zirveyi görürken AKP'li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve ekonomi yönetimi düşük faiz politikasından vazgeçilmeyeceğini, sermaye kontrolü gibi piyasa dışı uygulamalara gidilmeyeceğini tekrarladı.

Dolar/TL'de yükseliş Merkez Bankası'nın (TCMB) devam etmekte olan faiz indirimleri, ucu açık yönlendirmeleri ve müdahaleleri sonrası da sürerken iş dünyasından da uygulen temeln politikalara tepki büyüyor. İstanbul Analytics'ten Güldem Atabay, ''Enflasyondaki ivmeyi kesebilmek için artık en az 10-15 puan faiz artışı gerekli. Erdoğan bunu yapmayacağını söylese de yapmak mecburiyetinde kalması hali durumu yalnızca daha kötüleştirip iflas dalgasını patlatacak ölçekte" dedi.

Bankacılar ise bu söylemlerin ardından değer kaybının süreceğinden endişe duyuyor. Enflasyonda olduğu gibi TL'de de sarmal olarak yaşen temeln değer kaybının nasıl durdurulacağı sorusuna yanıt verilemiyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati haftasonunda bankacılarla bir araya gelirken "serbest piyasa mekanizması içinde" kalacaklarını belirtti. Benzer şekilde haftasonu konuşan Erdoğan da düşük faiz politikasında kararlı olduğunu serbest piyasa kurallarından sapılmayacağını söyledi. Erdoğan, "Neymiş efendim faizleri düşürüyormuşuz. Benden diğer bir şey beklemeyin. Bir Müslüman olarak naslar neyi gerektiriyorsa onu yapmaya devam edeceğim. Hüküm bu" dedi

İSO ve TOBB gibi iş dünyasını temsil eden kuruluşların TCMB'nin faiz indirim ve azalan rezervlerden yapılan döviz müdahalesine yönelik eleştirilerinin ardından TÜSİAD son birkaç ayda uygulanmaya başlayan politikalarından vazgeçilmesini istedi.

TL'DE REKOR DEĞER KAYBI

TCMB, TL'de yarattığı hasara rağmen politika faizini tahminler doğrultusunda geçen hafta yüzde 14'e düşürürken, faiz indirimlerinde son alanını Aralık ayında 100 baz puan ile kullandı. TCMB bu şekilde önümüzdeki aylarda yüzde 30'u aşacağı tahmin edilen enflasyona rağmen zaten negatifte olan TL'nin reel getirisini daha da düşürmüş oldu.

TCMB son dört toplantıda 500 baz puan faiz indirirken, faiz indirimlerine başladığının ilk sinyalini vermiş olduğu eylül ayı başından cuma gününe göre TL yaklaşık yüzde 51, sene başından itibaren yüzde 56'nın üstünde değer yitirdi. Dolar/TL kuru yılbaşına göre yüzde 129 yükseldi. Değer kayıplarının büyük kısmı son bir buçuk ayda meyden temel geldi.

''BİZDE BU SORUNUN YANITI YOK''

Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "Faiz olması gerekli olan yerden çok ciddi aşağıda. Ekonomi yönetimi piyasa kurallarından taviz verilmeyeceğini söylüyor. Bu şartlarda TL'deki değer kaybı nasıl duracak? Bizde bu meselenin yanıtı yok. Hazine bu yönde bir çalışması olduğunu kamu bankaları ile yeni enstrümanı kısa bir süre içinde açıklayacağını belirtmiş. Bizim bildiğimiz iktisat kuralları içerisinde mevcut konjenktürde pek mümkün diyemeyiz" dedi.

''İFLAS DALGASINI PATLATACAK ÖLÇEKTE''

İstanbul Analytics'ten Güldem Atabay, "Bir taraftan da yüzde 50 artış yapılan asgari ücretin senenin ilk çeyreği bitmeden yükselen enflasyon karşısında eriyeceği gerçeği bulunuyor. Hane halkının eriyen alım gücü, artan fakirleşme, yükselen işsizlik, reel sektör firmalarının iflas dalgası ve ekonominin omurgası finans piyasasında baş gösteren stres 2022'nin en temel teması olacak" dedi.

Atabay, "Faiz artışı bu saatten sonra çare değil. Enflasyondaki ivmeyi kesebilmek için artık en az 10-15 puan faiz artışı gerekli. Erdoğan bunu yapmayacağını söylese de yapmak mecburiyetinde kalması hali durumu yalnızca daha kötüleştirip iflas dalgasını patlatacak ölçekte" diye konuştu.

ARACILIK İŞLEMLERİNİ DURDURDU

Öte yandan JPMorgan ise müşterilerine gönderdiği bir notta TL cinsi algoritmiş işlemler için aracılık işlemleri yapmayı durduğunu açıkladı.

TCMB'NİN MÜDAHALESİ 6 MİLYAR DOLARI AŞTI

Kendine ait döviz rezervleri negatifte olan TCMB ise piyasaya aralık başından itibaren beşinci kez cuma günü müdahalede bulundu. Bankacıların yapmış olduğu hesaplamaya göre cuma günü müdahale tutarı yaklaşık 2 milyar dolar oldu ve toplam 5 müdahale 6 milyar doları aştı.

''SÜRDÜRÜLEMEZ''

S and P Global'in ülke kredi derecelendirme direktörü Maxim Rybnikov geçen hafta ekonomi politikaları hakkında yapmış olduğu değerlendirmede, "Mevcut politika bileşimi sürdürülemez" dedi. Rybnikov önümüzdeki zamanda faiz koridorunun kullanılabileceğini, faiz indirimlerin sürmesi halinde ise sermaye kontrolünün gündeme gelme ihtimalinin artacağını söyledi. Rybnikov sermaye kontrolü için, "Bu bizim en temel senaryomuz değil fakat bir son çare olarak (Türkiye) kullen temelbilir diye düşünüyorum" dedi.

TCMB'nin politika faizi ile benzer seyirde hareket etmesi beklenen Hazine'nin borçlanma maliyetleri ise belirgin artış eğilimlerini devam ettiriyor. 10 yıl vadeli gösterge tahvilin bileşik faizinin yıl başındaki yaklaşık yüzde 12 civarından yüzde 22.83'e kadar yükselmiş durumda.